nohutlu kabak 🌱🌱

“Her birimizin içindeki doğal şifa gücü, iyileşmemizi sağlayan en büyük güçtür.”

– Hipokrat

radyo z’yi takip edenler biliyor; bu hafta başından beri avurvedik beslenmeye çalışıyorum. nedir bu diye soruyorsanız aşağıda kısa bir özet geçeyim;

ayurveda, kökleri binlerce yıl öncesine dayanan bir yaşam rehberi. kökeni hindistan olan bu doğal sağlık sistemi sanskritçe’de yaşam bilgisi anlamına geliyor. beslenmeden egzersize, müzikten renk terapisine kadar size neyin iyi hissettireceğini gösteren bir rehber olarak da düşünülebilir. ayurveda’ya göre evren ve biz, beş temel elementten oluşuyoruz; boşluk, su, hava, ateş ve toprak. bu beş elementin vücudumuzdaki oranı, “dosha”mız (mizaç) olarak adlandırılan yapımızı belirliyor ve üç temel dosha var: vata, pitta ve kapha. doshanızı öğrenmek için internette bulabileceğiniz bazı testleri kullanabilirsiniz, ben de öyle yaptım ama sevgili sevim bu işe epey meraklıydı ve testi bir uzmanın yapması gerektiğini söylemişti zamanında. tek bir doshaya sahip olabildiğiniz gibi iki dosha kombinasyonuna hatta nadiren de olsa üçüne birden de sahip olunabiliyor. asıl amaç, vücutta inflamasyonu (yani hastalanmayı) önlemek ve ruhsal, zihinsel ve bedensel dengeyi sağlamak. ayurvedik beslenme de bu yaklaşıma dayanıyor ve her dosha için belli beslenme biçimi öneriyor.

bu beslenme yönteminin en önemli unsurları taze, doğal ve mevsiminde meyve sebze tüketimi ve elbette vazgeçilmezi baharatlar. bazı yiyecekleri asla bir arada yememek gerekiyor; örneğin süt ürünleri ve yumurtayı. ben bir vata-kapha’yım ve bana önerilenler kabaca şöyle;

Tahıllar

• Pişmiş ve ılık tahıllar tercih edilmelidir.
• Önerilenler: Basmati pirinci, quinoa, darı, yulaf.
• Kaçınılması gerekenler: Beyaz ekmek ve fazla nişastalı yiyecekler (Kapha’yı artırır).

Sebzeler

• İyi pişmiş, hafif baharatlanmış sebzeler idealdir.
• Önerilenler: Kabak, tatlı patates, havuç, brokoli, ıspanak.
• Kaçınılması gerekenler: Çiğ sebzeler (Vata için zor sindirilebilir) ve çok nişastalı sebzeler (örneğin patates).

Meyveler

• Tatlı ve olgun meyveler, özellikle pişirilmiş halde tüketilebilir.
• Önerilenler: Tatlı elma, armut, olgun muz, mango, papaya.
• Kaçınılması gerekenler: Çok asidik meyveler (örneğin yeşil elma, greyfurt).

Proteinler

• Hafif, kolay sindirilebilir proteinler tercih edilmelidir.
• Önerilenler: Mercimek, nohut, fasulye (iyi pişmiş), tofu.
• Kaçınılması gerekenler: Yağlı etler ve süt ürünleri (Kapha’yı artırır).

Yağlar

• Sağlıklı yağlar Vata’yı yatıştırır ama Kapha’yı artırmamak için ölçülü kullanılmalıdır.
• Önerilenler: Ghee (sade yağ), hindistancevizi yağı, susam yağı.
• Kaçınılması gerekenler: Aşırı yağlı yiyecekler.

Baharatlar

Çok keskin veya aşırı acı baharatlardan (örneğin acı biber) kaçınmak gerekiyor. Hafif ısıtıcı ve sindirimi destekleyen baharatlar hem Vata’yı hem de Kapha’yı dengeliyor. Önerilen baharatlar zencefil, kimyon, rezene, kakule, tarçın.

Neyse bu uzun ve ayrıntılı bir mesele. Ama en önemli şeylerden birisi kesinlikle yemekleri taze yapıp tüketmek. Bu yüzden şu sıralar kendime tek porsiyonluk yemekler yapıyorum. İşte onlardan biri.

malzemelerim; 
– 1 orta kabak ve 1 küçük havuç
– 1/2 küçük soğan
– 1 diş sarımsak
– 100 gr haşlanmış nohut
– limon kabuğu rendesi
– bir tatlı kaşığı zeytinyağı
– bi çay kaşığı kimyon, yarım çay kaşığı zerdeçal, biraz karabiber, tuz.

nasıl yaptım; 
– yağ, zerdeçal, karabiber ve havuçları hafifçe kavurdum.
– ardından nohutları ve kabakları ekledim.
– biraz çevirdikten sonra yarım bardak kadar sıcak su ekleyip, tencereyi hafif ateşe aldım.
– kimyon ekleyerek yaklaşık 20 dakika pişirdim.

bazı notlar;

✔ en önemli konulardan birisi zerdeçal ve karabiberin hafifçe ısıtılması; bu mutlaka yapılmalı.

✔ bu yemeğe bolca yeşillik de ekleyebilirsiniz ama ben yanında yeşil kefir içmeyi tercih ettim.

✔ yeşil kefir tarifim; bir bardak yarım yağlı kefirin içine üçer sap nane, dereotu ve dört yaprak kadar roka ekleyerek blenderda karıştırdım.